izvr;qi

izvr;qi, izvr[gu, izvr[xewi pf.

etiam zv-; -;– nonnisi in infinitivo apparet

M; Br; PsFr; CPar Pet Oxf Ac Žg Fat; RegBen

izbaciti; throw out; — ἐκβάλλειν, ἔξω βάλλειν, ἐξαίρειν, ῥιπτειν; deicere, eicere, proicere, expellere, excludere, depellere, mitte­re foras, praecipitare: pri krai sêdše izbraše dobrie v sьsudi svoe a zьlie izvr’gu vьn’ MVat₄ 251c Nov 254b izvrgu Roč 204a Lab 214d τὰ δὲ σαπρὰ ἔξω ἔβαλον malos autem foras miserunt Mt 13,48; razdêliše e na udê i gl(a)vami otsêčenimi izvrgoše e vanь BrN₂ 245a izvrgoše Pm 175d Vat₁₉ 156d fo­ras proiecerunt 2Mach 1,16 ║ vr’gu Vb₁ 258b v’rgoše Vat₅ 226c; iže (sc. êkovь) iz’vrženь iz’ vrha crk’ve vratь izьlomi i malo oĉe živь suĉь … r(e)če BrN₂ 415d izvrženь Vat₆ 105b iz’­vr’ženь Lab 44a praecipitatus de pinna tem­pli; r(e)če imь pilipь iz’vrzite sego martima i skrušite i i v mêsto v nem’že sa stoitь križь g(ospod)a moego postavite BrN₂ 415b izvr’­zite Lab 43c Pm 209b izvrzite Vat₆ 104d Vat₁₉ 287b deicite hunc Martem;

spec. izbljuvati, povratiti; vomit; — evo­mere, de stomacho reicere: i povelê g(os­pod)ь kitovi i izvr’že ijonu na suho BrVO 455b ἐξέβαλεν τὸν Ιωναν evomuit Ionam Jon 2,11; kit’ veliki … i požrê i dr’žav’ i v črêvê tri dni i tri noĉi izvr’že i BrVO 327c; ïjunu pr(oro)k(o)mь iže … ot ribe velikago kita črê­va iznet’ bê treti d(ь)nь živ’ izvr’žen’ obraz’ skazuet se sp(a)sitela BrVb₁ 107c bê … iz­vrьžen’ VO 162a bê … izvržen’ Vat₅ 79b Bar 167d Pm 78d bê … iz’vr’ženь N₂ 78a qui … vivus evomitur; – fig.: brašno misli est’ sl(o)vo b(o)žie i lêki brašno priêtoe š’tumkom’ ne­moĉ­nom’ izvr’žet’ se BrVO 139a izvrьžet se Vb₁ 93b izvržet se Vat₅ 67c iz’vržet’ se N₂ 64c quasi acceptus cibus stomacho … reiici­tur;

spec. pobaciti; miscarry; — ὠμοτοκεῖν; abortire: volь ihь truhli i ne izvr’že BrN₂ 213a ne izvrže Vat₅ 194b ἡ βοῦς αὐτῶν οὐκ ὠμοτόκησεν bos eorum concepit et non abor­tivit Job 21,10;

refl. – pass. izvr;qi se ot yeso biti lišen čega; be deprived of; — ἐκρίπτεσθαι; priva­ri: ot množьstva že svoego žiti izvr’žet se i pogibnet’ za bezakonie svoe BrVO 355a ἐκ δὲ πλήθους τῆς ἑαυτοῦ βιότητος ἐξερρίφη (in multitudine stultitiae suae decipietur) Pr 5,23 ║ viv’rže se N₂ 192d; slišav’še že daciêni in’gliju povinenu ot nor’manovь žestoko raz’gnêvaše se êko aki ot svoego dostoêniê iz’vr’ženi bili bi BrLab 9d êko da bi … iz’vrženi Vat₁₉ 259a êko … iz’vr’ženi N₂ 387a dicentes se suo quasi hereditario iure privari ║ otn(e)sti se Vat₆ 76c;

odbaciti, ukloniti; throw away, cast away; — ὠθεῖν, ἐκβάλλειν; abicere, proicere, depellere, repellere, excludere: – ptc. adj.: do­kolê napadaete na č(lovê)ka … kako na stênu preklonenu i plotь izvr’ženь CPar 53r φραγ­μῷ ὠσμένῳ maceriae depulsae Ps 61,4 ║ vz’ri­no­venь PsFr 57c Par 36v BrAc 14b vzr’novênь PsLob 39v; – fig: da pouĉeniem’ m(i)l(o)sr’diê lьĉeniem’ ostrotu smêreniem’ izvr’gl’ bi prê­ko­sloviê BrVO 342b da … izvr’gьlь bi Vb₁ 217d da … izvrgal bi Vat₅ 168a N₂ 185c da … izvrьgal’ bi Pm 160b ut persuasio humani­tatis asperitatem correctionis excluderet; viš­na ona m(i)l(o)st’ … da gr’dost’ n(a)šu iz’vrêĉi imamo vzivaet’ BrVb₁ 208b izvrêĉi VO 330b Vat₅ 161b fastidium nostrum repellere ║ otvrg­še N₂ 178c; ihže grêhov’ brême pognete k’ taini višnei aĉe ne iz’vr’žete brêmene vziti nikakože vzmožete BrVb₁ 78a izvr’žete VO 106d iz’vržete N₂ 57d izvržete Bar 147a Vat₅ 60a nisi abiecto onere; ti že vz’nenavidê nakazanie iz’vr’že s(love)sa moê vas’pet’ PsFr 48a ἐξέβαλες τοὺς λόγους μου εἰς τὰ ὀπίσω proiecisti sermones meos retrorsum Ps 49,17 ║ otvrže Lob 32v otvr’že Par 31v BrAc 12a povrgal’ si CPar 45v; – translatio minus apta: imže plьti dêêniê da izvr’žem’ stvorenimi n(e)b(e)­skimi da čekaemь zreĉe BrVO 81b Vb₁ 61d da iz’vr’žemь N₂ 50d quo carnis actu exsules effecti ipsi caelibes ║ izgonnici Vat₅ 50c;

fig. izostaviti, izuzeti; exempt, omit, leave out; — ἐκβάλλειν; eicere: v’stani i i<z>mêri cr(ь)k(ь)vь b(o)žiju … dvor že iže e(stь) vanê cr(ь)kve izvrzi vanь i ne budeši mêriti ego BrN₂ 136d ἔκβαλε ἔξωθεν eice foras Ap 11,2 ║ iznesi VO 272b izreni Vat₅ 129c;

zbaciti s položaja, lišiti časti, svrgnuti: depose, overthrow; — ῥίπτειν; deponere, of­fi­cio expellere, deicere: viĵь koteri ljubo pri­rokь o silverii p(a)pi i izvr’zi ego ot bis­kup’stva BrLab 63b/c Pm 221d izvrzi Vat₆ 120d Vat₁₉ 300b iz’vrzi N₂ 431d depone illum de episcopatu; rasrdi se na me g(ospo)din b(og)ь i posla izignati me i s an’eli moimi i izvrže me od slavi moee CŽg 33v misit me … foras de gloria nostra; ako klêrg’ pohvalit’ se komu ljubo da budêt’ s mušku ženu bludь stvoril’ … ako budêt’ v dvorê prêprên’ dvor ga izvrzi ot rêda i ot prihodiĉa crêkvênoga CPet 143r; osvaenь prêd’ g(ospode)mь s’voim’ i ot svoego čina izvr’ženь bi CPar 150r a proprio officio fuit expulsus ║ iz’g’nanь bil’ est’ Vat₆ 79a; s(ve)ti že i b(la)ž(e)ni p(a)pa filicii izvrženь preb(i)v(a)še na selcê svoemь BrVat₆ 140d depositus ║ nizvržen’ N₂ 452c Vat₁₉ 321c niz’vr’­ženь Lab 88b nizvr’žen’ Pm 238b Vb₄ 7d; aĉe li ne popravit se ot časti pripuĉ’stva iz’vr­zi se RegBen 46a deiciatur de ordine praepo­situ­rae; ob’lêl’ i esi s’tudomь izvr’gь živa is c(ê­sa)rstva inogo v’ nego mêsto vavedь PsFr 74a ῥίψας ζῶντα τῆς βασιλείας CommPs 88,46;

protjerati, istjerati; expel, drive out; — ἀπωθεῖσθαι; expellere, exterminare, eicere, extrudere, proicere: iz’vržet’ i ot sv(ê)tl(o)sti v t’me i ot vselenie preselit’ i BrVat₅ 193b ἀπώσειεν αὐτόν expellet eum Job 18,18; pride gnêv’ tvoi i vr(ê)me mrtvihь suditi se … izvrêĉi onêhь iže osk’vrniše z(e)mlju BrN₂ 137b ἦλθεν … ὁ καιρὸς … διαφθεῖραι τοὺς διαφθείροντας τὴν γῆν advenit … tempus exterminandi eos qui corruperunt terram Ap 11,18 ║ rastliti VO 272d potrêbiti Vat₅ 130a; tako post(a)vlenь b(i)si damasь i ursina iz’vr­goše iz grada BrVat₁₉ 260b Ursinum eiecerunt ab urbe ║ otvr’goše N₂ 389d Bar 302c Pm 186d Lab 12d; lêki ot ot(ь)čstviê i graždanь vraždenikь v’ jup’tь izvrženь b(i)si BrN₂ 248d in Aegyptum extrusus est 2Mach 5,8 ║ izrinutь b(i)si VO 429d Vat₅ 230a; setan’ kral’ on’ n(a)š e(stь) ki iz’vržen’ e(stь) iz’ raê COxf 26d qui proiectus est de paradiso; – ptc. subst.: o b(la)ž(e)na b(ogo)r(odi)ce d(ê)vo m(a)­rie … primi prosimь nevolnihь i izvrže­nihь BrN₂ 375d; – ptc. subst. izvrgei pro angelo abyssi nomine latine Exterminans: emuže ime ev­rêiski abadonь grčki že ap’polionь a latins’ki ime imatь izvrgei BrN₂ 136b latine habens nomen Exterminans Ap 9,11 ║ ispoĵaei VO 271c ispruĵaei Vat₅ 129a;

izopćiti, isključiti; excommunicate, ba­nish, exclu­de; — αἴρειν, ἐξαίρειν; excommu­nicare, ex­pellere, proicere, tollere, auferre: vi raz’gr’dê­ste a ne pače sьžaliste si da izvr’glь se bi otposrêdê vasь stvoriv’i dêlo to BrVO 105b da izvrьgьl’ se bi Vb₁ 79d ἵνα ἀρθῇ ἐκ μέσου ὑμῶν ut tollatur de medio vestrum 1C 5,2; izvr’zête ubo bratie zьlago iz vasь sa­mêh’ BrVO 105d Vb₁ 80a ἐξάρατε τὸν πονη­ρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν auferte malum ex vobis ipsis 1C 5,13; aĉe li ne posluša iz’ molstira iz’vrzi se RegBen 49a de monasterio expella­tur; i aĉe velmi priskrbna bolêzanь estь ot cr(ь)kve see vanь izvrêĉi se kadê onь iže izvržet’ se sa č(lovê)ki gl(agol)ati i êsti i piti možetь BrVat₆ 61b Vat₁₉ 250a izvriĉi se … izvržet se Bar 495b izvrzi se … izvržet se N₂ 353a de ista sancta Ecclesia foras proici … ille qui proi­citur; iže bo ot onogo n(e)b(e)­sk(a)go er(u)­s(oli)ma izvrženь biti ne boit’ se ne sami m(u)ki sie im(ê)ti v(ь)čnetь da ni êsti ni piti vzmožetь BrVat₁₉ 250b Vat₆ 61b N₂ 353a qui … excommunicari meruerit.

Sensus translationis non satis clarus: o tebi izvr­ženь esьm’ ot utrobi ot črêva mat(e)re moee b(og)ь moi esi ti CPar 22v ἐπὶ σὲ ἐπερρίφην ἐκ μήτρας in te proiectus sum ex utero Ps 21,11 ║ privrьženь esmь PsLob 13r Fr 21c Par 16v BrAc 5a;

Per commutationem iacēre c. iacěre: potomь iz’vrgoše telesa s(ve)tihь na stag’ni dni ∙ïĵ∙ i ∙~a∙ (=37) v’ obrazь k’rst’ênomь BrLab 42d izvr­goše Vat₆ 104a Vat₁₉ 286c z’vrgoše N₂ 414d iacuerunt corpora sancta in platea.

Cf. vr;qi, izgnati, otrinuti, izmetati

S M(izvr;wti) A(1. ìzvrći)